آنچه درباره آدامس باید بدانید
آدامس توسط باستان شناسان مرد و زن در هزاران سال قبل به ثبت رسیده،آنها آدامس هایی به شکل صمغ درخت کاج را می‌جویدند و لذت می‌بردند. اجداد ما مصارف مختلفی از صمغ درخت پیدا کرده بودند، آنها صمغ درخت را برای تمیز کردن دندانهایشان توسط جویدن توده هایی از صمغ درختان کاج و مالیدن آنها بر روی دندان ونیز به عنوان خنک کننده دهان استفاده می‌کردند، و بعضی از صمغ ها برای سلامتی خوب بودند و برای اهداف مخصوصی به کار می‌رفتند و دیگر مصارف صمغ نیز وجود داشت که مردم از هزاران سال قبل در مورد آن اطلاع داشتند.
آدامس از نظر تجاری اولین جنس فروخته شده در سال 1848 بود موقعی که برادرانCurtis ساکن Maine( ایالتی درانگلستان جدید ، شمال شرق آمریکا ) روی صمغ درخت کاج آزمایش کردند و یک (ماده) چسبنده ساختند و ماده لاستیک مانند را امتحان کردند و آن را برای جویدن جالب یافتند وگمان بردند که می‌تواند برای آنها پول بسازد.
این اولین مرتبه در تاریخ بود که آدامس از نظر تجاری فروخته شد. دو سال بعد با آزمایش موفق صمغ درخت کاج، صمغ را به آدامس تبدیل کردندوتولید اولین آدامس عمده صنعتی گیاهی را آغاز نمودند. به علاوه به آن طعم افزودند وپارافین را که احساس نرمی ولاستیکی بودن به آن می‌داد در آدامس وارد کردند. و همچنین سعی کردن آدامس بادکنکی بسازند که موفق به این کار نشدند. پس از گذشت مدتی و انجام آزمایش های فراوان توانستند آدامس بادکنکی تولید نمایند و بعد از آن در صدد طعم و شیرینی دادن به آدامس برآمدند.که نوعی پیروزی در تاریخ تولید به حساب می آمد...
کلمه آدامس ازنام Thomas Adams گرفته شده زیرا وی در سال1871 یک ماشین برای کارخانه آدامس طراحی کرد آن ماشین خودکاری بود که با انداختن پول در سوراخ آن جنس مورد لزوم ازآن خارج می‌شد .در سال1888 اولین آدامس توسط آن ماشین در ایستگاه زیرزمینی شهر نیویورک فروخته شد.
مواد تشکیل دهنده آدامس
در واقع آدامس برای جویدن نه بلعیدن ساخته شده است. دستورالعمل تولید آدامس در شرکت های مختلف متفاوت است اما همه ی آنها در بعضی زمینه ها که مواد تشکیل دهنده اولیه است باهم مشترک هستند.
صمغ‌ها:
حالت پلاستیکی بودن آدامس بخاطر وجود صمغ درآن است. ماده اولیه و اصلی آدامس نوعی صمغ است که هنگام جویدن حل نمی‌شود. در قدیم آدامس را از صمغ درخت کنار، صنوبر و ون (سقز) تهیه می‌کردند، ولی امروزه آدامس‌های جدیدی که در بازار عرضه می‌شود معمولا از جنس صمغ درختان نیست.اگر دلیل آن را جویا هستید باید بیان شود که چون این صمغ ها گران بوده و صرفه اقتصادی ندارد به همین دلیل اغلب تولیدکنندگان انواعی از پلیمرهای پلاستیکی، پارافین جامد یا موم زنبور عسل را جایگزین این صمغ‌ها می‌کنند. در نتیجه اگر آدامس قورت داده شود و ماده اولیه آن از ترکیبات پلاستیکی باشد هضم نشده دفع می‌شود و برای سلامت زیانبار نیست. ناگفته نماند در برخی کارخانجات از صمغ‌های وارداتی همچون صمغ عربی نیز استفاده می‌شود.
بخاطر انواع مواد پلاستیکی موجود در آدامس است که این شایعه وجود دارد که آدامس بعد از خوردن به مدت 7 سال در معده باقی می ماند.اما این صحت ندارد و پس از خوردن آدامس، زبان توسط آنزیم های خود شروع به شکستن مولکول های بزرگ آدامس می کند و آن را کوچک می کند.البته معده نمی تواند لاستیک موجود در آدامس را به طور کامل نابود کند اما آن را از خود عبور می دهد و در نهایت آدامس جویده شده پس از یک الی دو روز از بدن خارج می شود.
شیرین‌کننده‌ها:
به دو دسته تقسیم می‌شود:
آدامس‌های معمولی: در این نوع، از شیرین‌کننده‌های طبیعی مثل شکر و شربت گلوکز .
آدامس های رژیمی: از قندهای مصنوعی همچون آسپارتام، آسه سولفام پتاسیم و... استفاده می‌شود.
البته لازم است بدانید در گروه شیرین‌کننده‌های طبیعی انواعی از شیرین‌کننده‌ها همچون سوربیتول، ایزومالت، زایلیتول و مانیتول وجود دارد که قدرت شیرین‌کنندگی بالایی داشته، اما سرعت جذب پایینی دارد یعنی بتدریج باعث افزایش قند خون می‌شود و از همه مهم‌تر برای جذب نیاز به انسولین ندارد و معمولا به همراه شیرین‌کننده‌های مصنوعی در آدامس‌های رژیمی استفاده می‌شود که مصرف آن برای دیابتی‌ها و افرادی که در رژیم‌های کاهش وزن به سر می‌برند بلامانع است.
یکی از سوالات رایج، در مورد استفاده از شیرین کننده ها در آدامس می باشد که باید گفت قندهای مصنوعی به دلیل آن که همچون شکر قدرت حجم‌دهندگی به محصول ندارند باید به همراه این شیرین‌کننده‌ها استفاده شود تا باعث افزایش حجم و پیکره‌بندی محصول شده و از طرف دیگر موجب مخفی کردن پس‌طعم تلخ قندهای مصنوعی شود. در نتیجه اگر این ترکیبات را در میان دیگر ترکیبات مندرج روی بسته‌بندی آدامس‌ها مشاهده کردید تعجب نکنید.
مواد نرم‌کننده و سفید‌کننده:
در حالت عادی صمغ ماده ای سفت و سخت است که قابل جویدن نیست و برای آن که صمغ سفت و سخت آدامس نرم شود و قابلیت جویدن پیدا کند از یکسری مواد نرم‌کننده که اغلب خاصیت چرب‌کنندگی دارد همچون گلیسیرین و لیسیتین استفاده می‌شود و برای سفید و گچی کردن سطح آدامس از تیتانیوم دی‌اکسید، برای حفظ تازگی آدامس از شربت ذرت، برای ایجاد طعم ترش از اسید سیتریک و برای ایجاد جلای سطح آدامس از نوعی موم یا واکس مخصوص استفاده می‌شود.
مواد رنگی و اسانس‌ها:
مواد رنگی و اسانس ها در سه نوع وجود دارند :
طبیعی
مصنوعی
ترکیبی از این دو
اغلب مواد رنگی و اسانس ها مصنوعی می باشند. نعنا، دارچین، اکالیپتوس، انواع میوه‌ها مثل لیمو، توت فرنگی، سیب، پرتقال، هندوانه و حتی طعم کولا و قهوه ازجمله اسانس‌هایی است که به همراه مواد رنگی به آدامس افزوده می‌شود. نکته قابل توجه اینکه مواد رنگی که در صنایع غذایی به محصولات افزوده می‌شود به دو گروه تقسیم می‌شود، نوعی محلول در آب و نوعی غیرمحلول. معمولا در محصولی چون آدامس که با بزاق دهان در ارتباط است باید از رنگ‌های غیرمحلول استفاده شود که در اثر تماس با آب دهان، رنگی تراوش نکند. در نتیجه مصرف آدامس‌هایی که به محض مصرف، باعث رنگی شدن زبان، لب‌ها و در کل محفظه دهان می‌شود به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چرا که این رنگ‌ها بلعیده و برای سلامت زیان‌آور است.
نگهدارنده :
نگهدارنده ها برای افزایش مدت نگهداری ، به آدامس اضافه می شوند.
علاوه بر ترکیبات فوق در برخی آدامس‌ها برای ایجاد خاصیت سفیدکنندگی دندان‌ها از کربنات کلسیم و جوش شیرین، از فلوراید برای استحکام مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی و از ویتامین D، کلسیم یا نیکوتین و کافئین به شکل دارویی استفاده می‌شود.
انواع آدامس های ویژه
1- آدامس نیکوتین دار (nicotin gum): حاوی نیکوتین بوده و علایم محرومیت از نیکوتین و هوس کشیدن سیگار، درافرادی که مایل به ترک سیگار می باشند را کاهش می دهد.
2- آدامس بادکنکی(bubblegum): از رنگ صورتی و از صمغ بیشتری برخودار بوده و خاصیت ارتجاعی بیشتری دارند. حجم شان نیز نسبت به آدامس های معمولی بیشتر می باشد.
3- آدامس های حاوی ویتامین ها که مخصوص کودکان تهیه می گردد.
فواید جویدن آدامس
توجه : حتما از آدامس های بدون قند(sugar free) استفاده کنید.
1- کمک به تمرکز و بهبود حافظه. عمل جویدن باعث تحریک هیپوتالاموس مغز و ترشح هورمونی می گردد که انسان را گوش بزنگ، هوشیار و متمرکز نگه می دارد.
2- کاهش گرفتگی گوش ها ناشی از تغییرات فشار هوا حین پرواز با هواپیما.
3- رفع بوی بد دهان و خوشبو کردن تنفس.
4- پاکسازی سطوح دندان ها از مواد غذایی.
5- کاهش استرس و تنش.
6- آدامس های حاوی کافئین برای هوشیار نگه داشتن ذهن و بیدار ماندن موثر می باشند.
7-کمک به هضم غذا با تحریک معده.
8- آدامس نعناعی ضد نفخ می باشد.
نکته:
- جویدن آدامس در هر ساعت 12 کیلوکالری انرژی می سوزاند.
- افرادی که از درد مفصل گیجگاهی فکی رنج می برند نبایستی آدامس بجوند.
- برای پر کردن موقت درزها و شکاف ها و یا محکم کردن موقت شیشه لق پنجره ها نیز می توان از آدامس استفاده کرد.
عوارض مصرف آدامس
مردم سراسر دنیا همیشه از جویدن آدامس و طعم آن استقبال کرده‌اند.مصرف آدامس در ایران آمار بالایی دارد بخصوص اینکه در سال های اخیر در نبود پول خورد در هنگام خرید، آدامس داده می شود و این عامل نیز به آمار بالای مصرف آدامس در ایران منجر شده است.اما در مقابل فواید زیادی که مصرف آدامس دارد ، مصرف زیاد آدامس ، عوارضی را دربر دارد که به تعدادی از آنها آشاره خواهیم کرد:
- آزاد سازی جیوه و آسیب به بدن
چنانچه دندان های پر کرده داشته باشید جویدن بیش از حد آدامس باعث خطراتی در بدن خواهد شد.از آنجاکه برای پرکردن دندان از جیوه استفاده می شود ، جویدن آدامس باعث آزاد شدن نروتوکسین که نوعی سم است می شود و در هربار جویدن بخار جیوه آزاد شده و وارد بدن می شود. بنابراین جویدن آدامس را به افرادی که دندان پر کرده دارند توصیه نمی شود.
- مشکلات معده ای برای بعضی افراد
همانگونه که جویدن آدامس به هضم غذا کمک می کند ، ممکن است مشکلاتی را نیز ایجاد نماید.با هر بار جویدن آدامس مقداری زیادی هوا وارد بدن می شود که در بدن افرادی که معده ی حساسی دارند ایجاد نفخ می کند. همچنین با جویدن آدامس علائمی به مغز مبنی بر ورود غذا به بدن ارسال می شود و اسیده های معده ترشح می شود و چون غذایی درکار نیست تولید اسید معده باعث نفخ در بدن می شود.
- ایجاد اختلال در کارکرد مفاصل
از آنجاییکه معمولا آدامس در یک طرف دهان جویده می شود ، در مصرف بالای آدامس در دراز مدت ، باعث اختلال در ماهیچه های فک و مفاصل آن شده و دردهای مزمنی را به دنبال خواهد داشت.این اختلال مانند جاهای دیگر بدن می باشد که با زیاد کار کشیدن از آن قسمت باعث گرفتگی در آن ناحیه می شود.
- پوسیدگی دندان
قند موجود در آدامس ها باعث پوسیدگی دندان می شود. جویدن آدامس به حمام شکر برای دندان ها تشبیه شده است. چنانچه از آدامس های بدون قند نیز استفاده شود، باز هم به دلیل دارا بودن نگهدارنده ها و طعم دهنده ها، باعث فرسودگی دندان ها می شود.
- افزایش وزن
دیده شده است بسیاری از افراد بخاطر کاهش اشتها آدامس مصرف می کنند که باید اعلام کرد آدامس با تحریک معده و تسریع عمل هضم باعث افزایش حس گرسنگی می شود. جویدن آدامس اگرچه انگیزه غذا خوردن را پایین می‌آورد، ولی افراد را به مصرف خوراکی‌های آماده مثل سیب‌زمینی سرخ کرده یا شیرینی بیشتر تشویق می‌کند، زیرا این افراد دچار گرسنگی‌های پنهان هستند. از طرفی برخی از آدامس‌ها که طعم نعناعی دارند، موجب تلخ به نظر آمدن میوه‌ها و سبزیجات شده و افراد از خوردن این خوراکی‌های سالم دوری می‌کنند.
4 شهریور 1398